Piet Koning overleden

Op 15 mei jl. is op 84-jarige leeftijd Piet Koning in zijn slaap overleden.
Piet was initiatiefnemer en één van de oprichters van de Volkssterrenwacht Bussloo eind 1973. Gepassioneerd door de sterrenhemel heeft hij jarenlang vele presentaties gegeven op VSB op de wekelijkse kijk-avonden, bij groepsontvangsten of cursussen. Piet was meer dan 25 jaar bestuurslid van VSB en ontving in 2000 het erelidmaatschap. Een paar jaar eerder ontving hij de J. van der Biltprijs van de KNVWS voor zijn publieksvoorlichtende activiteiten. In april 2008 hield hij – om gezondheidsreden – zijn laatste publiekspresentatie. Sinds 2000 is een planetoïde naar hem vernoemd: 9707 Petruskoning.

Bestuur en medewerkers zijn zeer erkentelijk voor de essentiële bijdrage die Piet Koning geleverd heeft aan het ontstaan en de ontwikkeling van VSB.

Wij wensen Joke en familie veel sterkte nu Piet niet meer onder ons is.

In memoriam

Piet Koning: ‘De Sterrenkieker van Loenen’ (1934-2018)

Op 15 mei jl. is op 84-jarige leeftijd Piet Koning overleden. Piet was initiatiefnemer en erelid van de Volkssterrenwacht Bussloo en zijn hele leven lang gepassioneerd door de sterrenhemel en jarenlang actief als publieksvoorlichter.

Piet Koning was tien jaar oud toen hij tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verduisterde Amsterdam getroffen werd door de pracht van de sterrenhemel. In zijn biografie schrijft hij hierover: “…In één klap stond ik stil. Alsof ik door de bliksem was getroffen. Ik keek naar boven en was volkomen verbijsterd door hetgeen ik zag. Een sterrenhemel die flikkerde en fonkelde dat het een lieve lust was…..”

Na de oorlog bouwde Piet zijn eigen eenvoudige lenzenkijkers, waarmee hij aan de westelijke rand van Amsterdam naar de sterrenhemel keek. Ook toen al niet te beroerd om een toevallige passant door zijn telescoop te laten kijken en uitleg te geven. Hij werd in 1950 lid van de Amsterdamse Weer- en Sterrenkundige Kring en zocht in die jaren ook contact met Piet Meesters in Halfweg, die hem hielp de hobby verder te ontwikkelen. Sterrenwacht ‘Regulus’ opereerde in die tijd vanaf het Columbusplein in Amsterdam of vanaf het platte dak van het ouderlijk huis aan de Magelhaensstraat.

Piet was in 1957 één van de amateurs die waarnemingen deed aan de eerste Sputniks die bij hun passage langs de hemel konden worden waargenomen, hetgeen hem zelfs een vermelding in Het Vrije Volk opleverde. De snelle ontwikkeling van de ruimtevaart werd daarna op de voet gevolgd.

Piet had in 1969 dan ook een groot dilemma. Al enkele jaren was hij actief als hoofdleider bij jongerenkampen in de zomermaanden en zo ook in de week van de maanlanding van de Apollo 11, waarvan hij uiteraard geen minuut wilde missen. In overleg met de deelnemers werd het zomerkamp omgevormd tot een ‘Ruimtevaartkamp’ en in de nacht 20/21 juli volgden staf en deelnemers de maanlanding live op een kleine portable televisie! In navolging op het succes van dit kamp werd besloten om het jaar daarop opnieuw een sterrenkundig themakamp te organiseren, waarbij de meteorenzwerm van de Perseïden in augustus centraal zouden staan. Het ‘Astrokamp’ was geboren en zou 30 jaar lang in de omgeving van het Drentse Dwingeloo worden georganiseerd. Piet bleef tot 1980 hoofdleider van dit kamp.

Ondertussen was Piet met zijn vrouw Joke midden jaren ’60 richting de Veluwe trokken en gingen ze wonen in Loenen. Ook hier kon Piet zijn passie voor de sterrenhemel voortzetten. De buren waren al snel niet meer verbaasd als op een heldere avond rond de straatlantaarn op de parkeerplaats vakkundig een zak werd geschoven, zodat de hemel zo donker mogelijk kon worden waargenomen. Piet sloot zich aan bij de regionale sterrenkundige vereniging ‘Jean Jacques Raimond’ (de regionale afdeling van de (K)NVWS; tegenwoordig Triangulum), en werd al snel bestuurslid.

In deze tijd ontwikkelde Piet ook samen met jeugdvriend Hans Luidens het idee van een volkssterrenwacht. Aanvankelijk nog wat rondreizend met een ‘mini-astromobiel’ langs scholen, kreeg dit idee definitief vorm toen in 1973 een oude boerderij aan het net ontwikkelde recreatiegebied Bussloo kon worden betrokken. De Volkssterrenwacht Bussloo was geboren en kreeg een enorme ‘kickstart’ dankzij een landelijk optreden in de journaals bij de opening in november 1975 tijdens een totale maansverduistering.

Jarenlang informeerde Piet zijn toehoorders bij zowel de Volkssterrenwacht Bussloo als bij de vele presentaties voor KNVWS-afdelingen in het land vol enthousiasme over de nieuwe ontwikkelingen. Hij verzorgde cursussen en ontvangsten voor talrijke (school)groepen. Piet vond het prachtig om allerlei hulpmiddelen te gebruiken om zijn presentaties te ondersteunen. Hij maakte dan eenvoudige modellen en ook met het gebruik van computers liep Piet voorop. Al begin jaren ’80 kocht Piet een eerste computer; een ZX-81 met een extra geheugen van 4 kilobyte. Samengebracht met een taperecorder in de stalen behuizing van een oude typemachine had hij zo zijn eigen ‘portable computer’ gemaakt. Hij realiseerde zich al snel hoe de computer kon helpen bij sterrenkundige berekeningen, maar ook bij presentaties. Tijdens de maansverduistering van januari 1982 toonde een door Piet gemaakt computerprogramma het verloop van de verduistering. De computer had onvoldoende geheugen om ook de grens van de aardschaduw uit te rekenen, maar dat loste Piet op door op het TV-scherm een witte cirkel te schilderen…

Piets waarneem-interesse ging vooral uit naar meteoren. Hij organiseerde waarneemactiviteiten in het Astrokamp en op de Volkssterrenwacht Bussloo en vanuit Loenen was jarenlang een allsky-camera operationeel. Berekeningen aan de simultaan gefotografeerde meteoren voerde hij zelf uit. Ook zorgde zijn bekendheid in de regio er voor dat vuurbolmeldingen of mogelijke meteoriet-vondsten bij hem gemeld werden, waarna hij zorgvuldig e.e.a. documenteerde en opvolgde.

In het kader van de totale zonsverduistering van augustus 1999 organiseerde Piet, samen met de plaatselijke sterrenkundige vereniging Triangulum, een busreis naar Noord-Frankrijk. Helaas werkten de weersomstandigheden niet mee, maar Piet zette deze teleurstelling om in het initiatief om een reis te organiseren naar Turkije voor de totale zonsverduistering van maart 2006. Onder een perfecte heldere hemel genoot hij, samen met Joke en één van hun dochters, zichtbaar van dit spectaculaire verschijnsel.

Piet realiseerde zich ook dat de mogelijkheden om verwonderd te raken door de blik op de sterrenhemel verminderden door de toenemende lichthinder. Hij vroeg nadrukkelijk aandacht voor dit onderwerp, bijvoorbeeld via de manifestatie ‘Nacht van de Nacht’, waarvan hij één van de initiatiefnemers was.

Ook verzorgde Piet enige jaren wekelijks een ‘weer- en sterrenkunde-praatje’ voor Omroep Gelderland.

In 1995 werd hij voor zijn vele publieksvoorlichtende activiteiten door de Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde beloond met de J. van der Biltprijs en tijdens het 25-jarig bestaan van VSB verkreeg Piet het ere-lidmaatschap en werd een planetoïde naar hem vernoemd: 9707 Petruskoning.

Helaas kreeg Piet rond 2005 wat gezondheidsklachten en in april 2008 hield hij zijn laatste publiekspresentatie. In 2012 werd een biografie over Piet Koning uitgebracht: “De sterrenkieker van Loenen; herinneringen aan een leven voor de astronomie”. In november 2015 was Piet nog aanwezig bij de festiviteiten rond het 40-jarig bestaan van de Volkssterrenwacht Bussloo. De laatste jaren van zijn leven verbleef Piet in het verpleeghuis Oranje Nassau’s Oord in Wageningen. Hier is hij op 15 mei 2018 vredig ingeslapen en begonnen aan zijn eigen reis door het universum.

“Dit alles was er al lang voor ik geboren werd en zou er nog steeds zijn lang nadat ik weer tot stof was vergaan”.

– Alex Scholten.